Plannen en zelfstandig werken betekent dat je zelf je werk indeelt. Je bent verantwoordelijk voor je eigen opdrachten en projecten en weet precies wanneer het af moet zijn.

Maak daarom een week- of maandplanning aan de hand van lesroosters, toetsroosters en inleverdata. Die voer je vervolgens zelfstandig uit. Je weet ook hoe je gebruik kunt maken van een checklist, stappenplan en logboek.

Hier is plannen echt een ding. Als je daar moeite mee hebt, is het lastig om een studie te volgen.

Informatievaardig zijn betekent dat je eerst bedenkt wat je wilt weten. Daarna ga je op zoek naar informatie, die je kritisch leest en beoordeelt op bruikbaarheid en betrouwbaarheid. Tot slot verwerk je de informatie door hoofdzaken in de tekst te onderstrepen. Je kunt ook een samenvatting maken of een schema opstellen.

Om goed te kunnen zoeken, is het handig een aantal dingen over internet te weten. Belangrijk aandachtspunt is bijvoorbeeld dat veel informatie van elkaar wordt overgeschreven. En hoe kun je zien of een bron betrouwbaar is?

Hier moet je systematisch Informatie kunnen zoeken en verwerken tot een verslag, artikel of presentatie. Je maakt gebruik van zoektermen en kijkt of de informatie die je gevonden hebt, ook betrouwbaar is.

Een hoofdstuk uit een studieboek kun je op verschillende manieren doornemen. Je kunt de tekst oriënterend, globaal, intensief (begrijpend), zoekend, kritisch of studerend (herhalend) lezen. Vooral begrijpend lezen wil nog wel eens lastig zijn.

Of je een tekst echt goed doorziet, merk je als je vragen over de tekst beantwoordt. Dan pas kom je erachter wat de hoofd- en bijzaken zijn en ontdek je of het om feiten of meningen gaat. Als je het goed wilt doen, zoek je de betekenis van nieuwe woorden en begrippen op.

Hier krijg je langere en abstractere teksten, die veel informatie bevatten. Het advies is dan ook: lezen, lezen en nog eens lezen.

Samenwerken is essentieel om (grote) projecten van de grond te krijgen. Denk maar aan ons wegennet, het klimaatakkoord of het organiseren van een schoolfeest. Alleen door samen te werken en taken op elkaar af te stemmen, is het mogelijk een project tot een goed eind te brengen.

Samen aan een opdracht of groepsproject werken, gaat meestal niet vanzelf. Je maakt afspraken met elkaar over doelen en activiteiten, stelt een tijdsplanning op en verdeelt onderling de taken. Je luistert naar elkaar en brengt je eigen mening in. Je kunt ook omgaan met kritiek, helpt elkaar als dat nodig is en je bewaakt de voortgang.

Samenwerken betekent inleven in elkaar, afspraken maken en elkaar daarop durven aanspreken. Dat leer je niet vandaag, daar is meer tijd voor nodig. Op het hbo werk je vaak samen aan projecten en opdrachten.

Analyseren is iets heel grondig onderzoeken en ontleden of uiteenrafelen. Je kunt bijvoorbeeld een probleem analyseren, maar ook een verzameling gegevens, een tekst of de menselijke geest.

Als je een probleem analyseert, kijk je stap voor stap waardoor het wordt veroorzaakt en hoe je de onderdelen ervan kunt oplossen. Een slimme manier om een probleem te bestuderen is brainstormen of werken met de vijf w’s (wie-wat-waar-wanneer-waarom). Wat je in ieder geval niet moet doen is een probleem meteen willen oplossen!

Door te oefenen met analyseren, leer je verbanden leggen en abstract denken. Dat is heel handig op het hbo.

Je hebt 4 soorten digitale vaardigheden: omgaan met digitale apparaten en computerprogramma’s (ict-vaardigheden), dingen hiermee oplossen (computational thinking), veilig gedrag op internet en sociale media (mediawijsheid) en betrouwbare informatie op internet kunnen vinden (informatievaardigheden).

Regelmatig oefenen met Word (Online), Google Docs, Apple Pages, Excel, Numbers, Access, PowerPoint, Keynote en Prezi is een must. Zo leer je steeds beter met deze programma’s te werken. Dat geldt ook voor het gebruik van internet en sociale media.

Op het hbo maak je kennis met Blackboard of een andere elektronische leeromgeving. Je werkt met verschillende programma’s en digitale bronnen. Samen aan een project werken doe je meestal ook digitaal.

Je kijkt altijd eerst wat het probleem is (probleemanalyse) en formuleert dan de belangrijkste vraag, de hoofdvraag. Daaruit volgen een aantal deelvragen en dan bedenk je hoe je het antwoord daarop zou kunnen vinden (onderzoeksplan). Ga je bijvoorbeeld op zoek naar informatie die er al is (deskresearch) of verzamel je gegevens aan de hand van interviews of een enquête?

Als je alle gegevens verzameld hebt, maak je een onderzoeksverslag en trek je conclusies.

Op het hbo ga je regelmatig iets onderzoeken. De opdrachten zijn complexer en abstracter en de docenten verwachten van jou een zelfstandige en proactieve houding.

De inhoud van een verslag is van jou. Maar de manier waarop je jouw verslag schrijft, dus de opbouw, is gebonden aan een aantal regels.

Elk verslag begint met een titelpagina, eventueel een voorwoord en een inhoudsopgave. Dan volgt de inleiding, waarin je vertelt welk onderwerp je wilt behandelen en welke hoofd- en deelvragen je hebt. Daarna beantwoord je deze vragen aan de hand van gevonden informatie, interviews of eigen onderzoek. Tot slot trek je conclusies en noem je alle gebruikte bronnen, zoals boeken, artikelen, blogs en internetsites.

Op het hbo maak je veel verslagen. Bedenk van tevoren waarom je het verslag schrijft en voor wie. Probeer je zoveel mogelijk in te leven in de lezer en schrijf vlot en beknopt. Let ook op correct taalgebruik en besteed aandacht aan de vormgeving van je verslag, want het oog wil ook wat!

Je hebt de inhoud van je presentatie duidelijk voor ogen. Daarnaast heb je nagedacht over de structuur van je presentatie. Dus: waarmee begin je, wat komt daarna en hoe eindig je. Met een PowerPoint, Prezi, filmpje of poster kun je jouw verhaal verduidelijken en kracht bijzetten.

Je houding is belangrijk. Sta je een beetje ontspannen? Met je schouders omlaag en lichtjes door je knieën? Praat je rustig en duidelijk? Maak je contact met je toehoorders? Wat zeker helpt is dat je thuis of bij vrienden je verhaal alvast en paar keer oefent. Dan weet je wat je wilt zeggen en in welke volgorde. Want voor presenteren geldt: herhalen, herhalen, herhalen!

Op het hbo maakt presenteren onderdeel uit van je studie. Je presenteert ook voor grote groepen en bij sommige studies krijg je zelfs presentatielessen, zodat je jouw project of product (nog) beter kunt presenteren.

Reflecteren betekent dat je terugkijkt op een situatie. Je bedenkt wat er wel en niet goed ging en zoekt uit hoe je dat de volgende keer beter zou kunnen doen. Zo leer je van je ervaringen, houding en gedrag. Het kan je ook helpen om effectiever te leren en de leerstof beter te onthouden.

Je kunt op allerlei manieren reflecteren, bijvoorbeeld aan de hand van het ABCD-model of de STARR-methode. Reflecteren kun je alleen doen of in een groep. Op basis van je reflectie kun je weer nieuwe doelen stellen, daaraan werken en dan weer opnieuw reflecteren.

Reflecteren is een belangrijke vaardigheid op het hbo. Je schrijft reflectieverslagen met als doel je persoonlijk en professioneel handelen te verbeteren.